De Essentie
Stress en burn-out coach
Leeuwarden
Profielpagina

Weet jij het verschil tussen Stress, Overspannenheid en Burn-out?

Bepaalde woorden nemen we heel gemakkelijk in de mond. Het woordje stress gebruiken we te pas en te onpas. Net als druk, druk, druk en het woord moeten. We uiten ze zonder er goed bij na te denken. Dat is op zich al heel interessant, maar daar gaan we het een andere keer over hebben.

Veel mensen hebben eigenlijk geen idee wat het verschil is tussen overspannenheid en burn-out. Dus dacht ik dat het goed is om dat eens uit te lichten. Maar we beginnen eerst met stress, want dat ligt aan de basis van zowel overspannenheid als burn-out.

Stress

Stress ontstaat door druk of spanning, die jij ervaart. Oorspronkelijk komt  het woord stress uit de bouwwereld, maar wij hebben de term overgenomen omdat het zo duidelijk aangeeft wat het is. In principe is stress helemaal niet erg. Het is in sommige gevallen juist goed. Stress hebben omdat je iets gaat presenteren is prima. Het maakt je alerter en je bent meer in het nu. Je kunt adequaat reageren op situaties en gebeurtenissen. Dat is prima. Simpel gezegd, stress zorgt ervoor dat je in beweging komt. Kortdurende druk of spanning is geen probleem. Het probleem ontstaat juist als de stress aanhoudt en er geen ontspanning of ontlading komt na de stress. Stress kunnen hanteren is dus afhankelijk van het hebben van een goede balans tussen in- en ontspanning.

Overspannen

Overspannenheid kun je zien als een periode van stress gedurende een aantal weken of maanden. In die periode ben je niet in staat om het evenwicht te bewaren tussen druk en spanning en ontspanning. Denk daarbij aan een ziek kind in het ziekenhuis. Dat geeft stress, zorgen, spanning, drukte, gedoe, geregel. Noem maar op. Op dat moment moet je er zijn. Ondanks de situatie probeer je toch nog alle ballen in de lucht te houden. Je neemt dus niet de tijd om even afstand te nemen, te ontspannen, de boel de boel te laten. Je gaat gewoon door. Na zo’n periode, als je kind weer gezond thuis is, voel je hoe het erin gehakt heeft. Hoeveel je van jezelf gevraagd hebt. Gelukkig kon dat ook, want zo zit ons lijf in elkaar. We kunnen gedurende een bepaalde tijd best wel onder stress functioneren. Nu de rust terug is, is het belangrijk om jezelf voldoende ontspanning en ontlading te gunnen. Doe je dat serieus, dan is je overspannenheid snel op te lossen. Mensen herstellen dus veel sneller van overspannenheid dan van een burn-out. De schade die je hebt aangebracht aan je lijf en geest, is van “korte duur” geweest. Met een gedegen herstel programma ben je zo weer op de been.

Burn-out

Burn-out ontstaat over een veel langere periode waarin je roofbouw op je lichaam hebt gepleegd. Over het algemeen gaat dit onbewust. Je gaat door, meestal omdat je denkt dat het moet of omdat het niet anders kan. Je blijft onder druk staan, je blijft spanning voelen en je bent niet in staat om daar voldoende tegenwicht aan te geven. Bepaalde karaktereigenschappen helpen hier ook niet bij. Hoe langer je dit volhoudt, hoe groter de schade wordt. Dit merk je aan je lijf, je bent vermoeid, niet alleen je lijf, maar je bent ook geestelijke vermoeid. Je merkt het ook in je functioneren, daarnaast is je emotionele balans ernstig verstoord en je hebt gevoelens van frustratie of onbekwaam voelen. Dit is nog maar een tipje van de sluier. Over het algemeen zijn de mensen met een burn-out alles behalve watjes. Het zijn de doorzetters, de doordouwers onder ons. Je begrijpt dat het herstel van een jarenlange onbalans veel langer duurt dan een kortdurende onbalans, zoals bij overspannenheid. Een gedegen herstelproces onder professionele begeleiding is hier essentieel, anders blijf je jarenlang de naweeën van een burn-out voelen en dat is alles behalve fijn en help je jezelf van de regen in de drup. Denken dat je een burn-out zelf kunt oplossen is een utopie.

Dit is maar een korte samenvatting van de verschillen tussen stress, overspannenheid en burn-out. Het is vooral bedoeld om je inzicht te geven hoe de 3 tot stand komen. Jij kunt wellicht voor jezelf bepalen waar je zit. En zo niet, ga dan eens met een professional praten om het helder te krijgen. Nog beter is het om te zorgen voor preventieve maatregelen, zodat je het niet tot een burn-out hoeft te laten komen.

Auteur

Joanke Sierksma
De Essentie
Stress en burn-out coach
Leeuwarden
Profielpagina

Photo by Suhyeon Choi on Unsplash